Twój pierwszy rejs po Jeziorze Zegrzyńskim

Jezioro Zegrzyńskie to akwen sztuczny, powstały w wyniku spiętrzenia koryta rzeki Narew przez stopień wodny w miejscowości Dębe. W rezultacie powstał bardzo płytki zbiornik wodny, na długich odcinkach będący w istocie poszerzonym korytem dawnej rzeki. Oprócz Narwi, do Jeziora Zegrzyńskiego uchodzą dwie większe rzeki - Rządza i Bug. Ich końcowe odcinki o kształcie delty, tworzą szerokie rozlewiska, naturalnie łączą się z Jeziorem Zegrzyńskim. Najgłębsza część Jeziora Zegrzyńskiego to Zbiornik Dębe - akwen pomiędzy mostem w Zegrzu Południowym a zaporą.

Brzegi jeziora są naturalne w części północnej i zachodniej. Tam brzegi są wysokie, skarpowe. Brzegi wschodnie i południowe są niskie, na wielu odcinkach sztuczne podniesione i obwałowane. Dawniej były to obwałowania zakończone betonowymi płytami, schodzącymi wprost do lustra wody. Obecnie większość z nich stanowią płyty obłożone ziemią i porośnięte roślinnością wodną. Ma to znaczenie, w przypadku konieczności przymusowego dobicia do brzegu. Tradycyjne obwałowanie z płyt pozostało w nielicznych fragmentach, na przykład w ujściu Rządzy.

Zasięg Jeziora Zegrzyńskiego
Geograficzne i administracyjne granice Jeziora Zegrzyńskiego sięgają na Narwi aż do Pułtuska. Jednak zwyczajowo, za Jezioro Zegrzyńskie uważa się odcinek do mostu w Wierzbicy, wraz z ujściowymi odcinkami rzek Rządza i Bug. Rozlewisko pomiędzy Nieporętem, Zegrzem a Rynią żeglarze nazywają Patelnią, a odcinek pomiędzy Rynią a ujściem Bugu - BugoNarwią. Jezioro Zegrzyńskie powyżej Wierzbicy, do Pułtuska nazywane jest Cofką, lub po prostu uznawane jest za rzekę Narew. Z drugiej strony Jezioro Zegrzyńskie zamyka Zbiornik Dębe - akwen pomiędzy mostem w Zegrzu Południowym a zaporą. To najgłębsza część Jeziora Zegrzyńskiego. Wodniacy nazywają ten akwen również Małym Zalewem lub Za Mostem. Od południa Jezioro Zegrzyńskie łączy z Wisłą Kanał Żerański nazywany dawniej Kanałem Królewskim. Choć tylko ta pierwsza nazwa jest oficjalna i urzędowa, nad brzegami stoją też oficjalne i urzędowe tabliczki z tą drugą. Podobnie jak na innych szlakach wodnych, są tu miejscowości konkurujące ze sobą o miano żeglarskiej "stolicy" akwenu. Na Jeziorze Zegrzyńskim pretendują do tego miana Nieporęt-Pilawa, Zegrze i Rynia.

Planujemy trasę rejsu
Wbrew pozorom weekend nie wystarczy na na poznanie całego szlaku. Sobota i niedziela to w sam raz czas, aby popłynąć do kilku portów na Patelni czy Małej Patelni i wrócić. Tydzień będzie konieczny, jeśli chcemy popłynąć Kanałem Żerańskim do Warszawy, zapuścić się w ujście Bugu, na Narew, opłynąć Patelnię i Zbiornik Dębe

Co zaskakuje nawet doświadczonych żeglarzy na Jeziorze Zegrzyńskim?

• Pływy, czyli zmieniający się dynamicznie poziom wody spowodowany pracą Stopnia Wodnego Dębe. Zmiany pozoiomu wody najintensywniej odczuwalne są w rejonie Patelni i dochodzą do pół metra na dobę. Zmiana poziomu wody potrafi uwięzić przy brzegu jachty, nawet na kilka dni. Wahania poziomu występują zwykle po weekendzie. Są również możliwe w przypadku wzbierającej fali powodziowej na Wiśle.
• Gwałtowne, miejscowe falowanie, powstające od przepływających motorówek i skuterów wodnych.
  
• Kilka niebezpiecznych i niedokładnie oznakowanych płycizn, w tym kamieniste i z betonowymi płytami.
• Prąd wzdłuż dawnego koryta Narwi, na odcinku Serock-Jadwisin-Zegrze Północne-Jachranka.
  
• Brak pomocy nawigacyjnych. Trudno w to uwierzyć, ale Jezioro Zegrzyńskie nie ma profesjonalnie wydanych map i przewodników żeglarskich. Staram się temu zaradzić, prowadząc niniejszy portal internetowy.
  
• Wysokie ceny czarterów jachtów, związane z wykorzystaniem jachtów najczęściej tylko w weekendy.
• Brak opłaty portowej w wielu portach w przypadku dobicia na kilka godzin lub jedną noc.
• Nieoznakowane zamykanie wejść do niektórych portów lub przystani za pomocą łańcucha lub stalowej liny rozciąganych nisko nad wodą. Najechanie na nie z dużą szybkością może doprowadzić do wypadku.
  

Jaki jacht?
W zasadzie... każdy. Śródlądowy, raczej mieczowy niż balastowy. Generalnie - jachty z zanurzeniem nie większym niż 50-80 centymetrów.

Wyposażenie jachtu, dokumenty, kwalifikacje załogi

• Jacht do 7,5 metra długości - prowadzący bez uprawnień.
• Jacht powyżej 7,5 metra długości  - jedna osoba z patentem żeglarza jachtowego.

Piotr Salecki (2012, aktualizacja styczeń 2016)