Locja - porty, przystanie, akweny

Jezioro Zegrzyńskie
Jezioro Zegrzyńskie to akwen sztuczny, powstały w wyniku spiętrzenia koryta rzeki Narew przez stopień wodny w miejscowości Dębe. W rezultacie powstał bardzo płytki zbiornik wodny, na długich odcinkach będący w istocie poszerzonym korytem dawnej rzeki. Oprócz Narwi, do Jeziora Zegrzyńskiego uchodzą dwie większe rzeki - Rządza i Bug. Ich końcowe odcinki o kształcie delty, tworzą szerokie rozlewiska  i naturalnie łączą się z Jeziorem Zegrzyńskim.

Wiele lat trwały spory, czy to Bug wpada do Narwi, czy Narew do Bugu. Zwyczajowo uznaje się, że rzeka o krótszej długości jest dopływem tej dłuższej. W tym przypadku Bug ma większą długość, jednak w latach sześćdziesiątych na podstawie decyzji administracji rządowej zadecydowano odwrotnie. Odbiciem tych sporów jest stosowana zwyczajowo nazwa BugoNarew.

Największe głębokości, średnio około dziesięciu metrów, występują w pobliżu Stopnia Wodnego Dębe. Pozostałe akweny są bardzo płytkie i mają średnią głębokość od półtora do dwóch metrów. Funkcjonowanie Stopnia Wodnego Dębe powoduje "pływy", a więc częstą zmianę poziomu lustra wody na całym jeziorze. Najbardziej daje się to odczuć w rejonie Patelni, gdzie różnica poziomu wody potrafi przekroczyć pół metra na dobę.

Brzegi jeziora są naturalne w części północnej i zachodniej. Tam brzegi są wysokie, skarpowe. Brzegi wschodnie i południowe są niskie, na wielu odcinkach sztuczne podniesione i obwałowane. Dawniej były to obwałowania zakończone betonowymi płytami, schodzącymi wprost do lustra wody. Obecnie płyty te przeważnie obłożone są ziemią i porośnięte roślinnością wodną. Ma to znaczenie, w przypadku konieczności przymusowego dobicia do brzegu.

Geograficznie i administracyjne granice Jeziora Zegrzyńskiego sięgają na Narwi aż do Pułtuska. Jednak zwyczajowo, za Jezioro Zegrzyńskie uważa się odcinek do mostu w Wierzbicy, wraz z ujściowymi odcinkami rzek Rządza i Bug. Odcinek powyżej Wierzbicy, do Pułtuska nazywany jest też Cofką lub po prostu uznawany jest za rzekę Narew. Z drugiej strony Jezioro Zegrzyńskie zamyka Zbiornik Dębe - akwen pomiędzy mostem w Zegrzu Południowym a zaporą. To najgłębsza część Jeziora Zegrzyńskiego. Wodniacy nazywają ten akwen również Małym Zalewem lub Za Mostem. Od południa jezioro łączy z Wisłą Kanał Żerański nazywany dawniej Kanałem Królewskim. Choć tylko ta pierwsza nazwa jest oficjalna i urzędowa, nad jego brzegami stoją też oficjalne i urzędowe tabliczki z tą drugą.
 
Podobnie jak na innych szlakach wodnych, są tu miejscowości konkurujące ze sobą o miano żeglarskiej "stolicy" akwenu. Na Jeziorze Zegrzyńskim pretendują do tego miana Nieporęt-Pilawa, Zegrze i Rynia.


Aby obejrzeć mapkę w bardzo dużej rozdzielczości - tutaj lub na mapkę

Narew
Przepływa przez jezioro Zegrzyńskie. Nurt na odcinku jeziora jest minimalny, stopniowo zwiększa się w kierunku Zegrzynka, Serocka, Wierzbicy. Jeszcze przed mostem w Wierzbicy szerokie rozlewisko poprzecinane jest pasami trzcin, poza torem wodnym występują spłycenia. Po minięciu mostu w Wierzbicy trzymamy się toru wodnego. Rzeka na odcinku do Pułtuska łagodnie meandruje, występują liczne wyspy. Na obu brzegach można znaleźć miejsca do biwakowania "na dziko". Choć na wielu mapach Narew jest tak szeroka jak Jezioro Zegrzyńskie w okolicach Zegrzynka czy Jadwisina, to jednak faktycznie jest to odcinek rzeczny, z szerokimi pasami trzcinowisk. Ze względu na to odcinek do Pułtuska często nazywany jest "cofką" a zasięg Jeziora Zegrzyńskiego formalnie występuje do Pułtuska. Czas rejsu jachtem typu Tango 780 z silnikiem o mocy około 5KM, trwa z Wierzbicy do Pułtuska od 2 do 3 godzin. Więcej informacji o Narwi w artykule Narwią i Pisą na Mazury - tutaj

Bug
Ujście Bugu do Jeziora Zegrzyńskiego na wysokości Serocka obfituje w spłycenia. W sezonie 2015 cały ujściowy odcinek Bugu był intensywnie pogłębiany a brzegi były regulowane, co znacznie poprawiło warunki nawigacyjne w tym miejscu. Atrakcją ujśściowego odcinka Bugu są liczne wyspy, rozsiane na szerokim rozlewisku rzeki. Można na nich biwakować, jednak warto wiedzieć, że wszelkie gałęzie a nawet mniejsze drzewka zostały wycięte przez wędkarzy. Rzeką można dopłynąć z postawionym masztem pod prąd aż do Kuligowa. Wkrótce podamy informację o liniach energetycznych.

Wisła Warszawska
Wisła przez wiele lat była jedynym akwenem, gdzie warszawiacy mogli wypocząć nad wodą. Oczywiście  przed laty popularne były wycieczki nad Świder, Pilicę czy nad podwarszawskie jeziorka lub stawy, Wisła była jednak akwenem największym. Tu w Warszawie powstały (i wiele nadal istnieje) nad rzeką siedziby klubów kajakowych, żeglarskich i motorowodnych, liczne przystanie i ośrodki wypoczynkowe. Tu wypływano na kilkugodzinne pływania na większych i mniejszych jednostkach, także na jachtach żaglowych. Popularne były długodystansowe regaty Warszawa-Gdańsk. Lata świetności zaczęły przemijać wraz z zanieczyszczeniem rzeki a do odwrócenia warszawiaków od Wisły doszło po wybudowaniu Jeziora Zegrzyńskiego. Trudno się dziwić wodniakom, że wybrali do żeglowania obszerny akwen jeziora, zamiast męczyć się ciężką żeglugą na rzece, kapryśnej, płytkiej, z wartkim prądem i mostami wymuszającymi składanie masztów. Dopiero od kilku lat, od 2008 roku, rzeka przeżywa renesans i nastąpiło ponowne, ogromne zainteresowanie wypoczynkiem nad Wisłą. Powstały miejsca rekreacji nad wodą, plaże, przystanie, pomosty cumownicze, przystanki tramwaju wodnego, promy łączące oba brzegi. Obecnie (od 2014 roku) remontowane są nabrzeża i bulwary po zachodniej stronie rzeki. Nadal nie jest akwenem, który może konkurować z Jeziorem Zegrzyńskim pod względem turystyki żeglarskiej, ale powoli staje się miejscem, które zachęca do odbycia na przykład weekendowej wyprawy z Zalewu do Warszawy. Rzeka jest uregulowana po stronie zachodniej, brzeg wschodni pozostał naturalny i dziki, z pasem zalewowym do wału.

Z powodu suszy w 2016 roku przystań YKP w Warszawie jest niedostępna dla wodniaków.

Locja szlaków wodnych wokół Warszawy

• Jezioro Zegrzyńskie - tutaj
• Wisła Warszawska - w przygotowaniu
• Wisła od Warszawy do Zalewu Włocławskiego - w przygotowaniu
• Bug - w przygotowaniu
• Narew - w przygotowaniu

Piotr Salecki (maj 2012-marzec 2015, aktualizacja lipiec 2016)